200 χρόνια από την έναρξη της επανάστασης
Ο ξεσηκωμός των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Οθωμανού δυνάστη για ελευθερία και αυτοδιάθεση το 1821, υπήρξε το πιο σημαντικό γεγονός στην ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας. Η Ελληνική Επανάσταση ήταν η αφετηρία της εθνικής παλιγγενεσίας, καθώς πέτυχε την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους και συνεπώς την παρουσία της Ελλάδας, ύστερα από έκλειψη αιώνων, στον πολιτικό χάρτη του κόσμου.
Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε κι ένα από τα κομβικά σημεία της ευρωπαϊκής ιστορίας του 19ου αιώνα, καθώς ήταν η αφετηρία για τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ούτως ή άλλως βρισκόταν σε φάση παρακμής.
Ελληνική Επανάσταση 1821: Οι ήρωες
Η Επανάσταση ξεκίνησε ουσιαστικά τον Φλεβάρη του 1821 στις παραδουνάβιες ηγεμονίες από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και ενδυναμώθηκε στην Πελοπόννησο τον επόμενο μήνα με την απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου) και την Προκήρυξη των επαναστατημένων Ελλήνων προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ότι ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους. Και παρά την αποτυχία του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία, η σπίθα της επανάστασης άναψε για τα καλά στην Πελοπόννησο, ένα από τα πιο καθυστερημένα τμήματα του ελληνισμού κι επεκτάθηκε σ’ όλο τον ελλαδικό χώρο.
Η κατάληψη της Τριπολιτσάς τον Σεπτέμβριο του 1821 παγίωσε την επανάσταση και ανέδειξε τη στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Οι επιτυχίες των επαναστατημένων Ελλήνων συνεχίστηκαν στα Δερβενάκια, τη Γραβιά με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αλλά και στη θάλασσα, όπου διακρίθηκαν ναυμάχοι του επιπέδου ενός Κωνσταντίνου Κανάρη κι ενός Ανδρέα Μιαούλη.
Η αδυναμία των Οθωμανών Τούρκων να καταστείλουν την Επανάσταση οδήγησε στην εμφάνιση των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ, που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη απειλή για την Επανάσταση, σε συνδυασμό με τις εμφύλιες διαμάχες που είχαν ξεσπάσει μεταξύ των Ελλήνων («η διχόνοια… η δολερή» που λέει και ο εθνικός μας ποιητής στον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν»).
Η πτώση του Μεσολογγίου τον Απρίλιο 1826 αναζωπύρωσε το κίνημα των φιλελλήνων στην Ευρώπη και ο ελληνικός ξεσηκωμός έλαβε διεθνείς διαστάσεις.
Τα ηρωικά γεγονότα και οι καθοριστικές μάχες
Η συνδρομή των Μεγάλων Δυνάμεων στην απελευθέρωση υπήρξε καθοριστική, ιδιαίτερα με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827.
Οι Έλληνες εξακολουθούσαν να μάχονται ηρωικά έως την τελευταία μεγάλη μάχη του Αγώνα στην Πέτρα της Βοιωτίας, τον Σεπτέμβριο του 1829, στην οποία διακρίθηκε ο Δημήτριος Υψηλάντης, μία παραγνωρισμένη προσωπικότητα της Επανάστασης. Την περίοδο αυτή αναδείχθηκαν οι στρατηγικές ικανότητες του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ιδιαίτερα στις Μάχες της Αράχωβας και σε περιοχές της Αττικής.
Στο μεταξύ, η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα στις αρχές του 1828 και η αναγόρευσή του από την εθνοσυνέλευση σε Κυβερνήτη της Ελλάδας σηματοδότησαν την απαρχή της οικοδόμησης του νέου κράτους.
Η πρώτη διπλωματική αναγνώριση της Ελλάδας
Η Αϊτή ήταν η πρώτη κρατική οντότητα που αναγνώρισε την Επανάσταση του ‘21 και το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση…
Η Αϊτή -το Χαΐτιον, σύμφωνα με τα ελληνικά της εποχής- ήταν η πρώτη κρατική οντότητα που αναγνώρισε την Επανάσταση του ’21 και το δικαίωμα των Ελλήνων για αυτοδιάθεση, με την επιστολή του προέδρου της Ιωάννου Βόγιερ (Jean Pierre Boyer) προς τον Αδαμάντιο Κοραή, η οποία φέρει ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 1822.
Είχε προηγηθεί επιστολή του Κοραή και άλλων επιφανών Ελλήνων των Παρισίων προς τον Βόγιερ, με την οποία του ζητούσαν βοήθεια για την Επανάσταση, κατόπιν συστάσεων του περίφημου Γάλλου στρατηγού Λαφαγιέτ και του Επισκόπου Βλαισών Γρηγορίου, που είχε επισκεφθεί την περιοχή.
Η Αϊτή, μια φτωχή χώρα της Καραϊβικής, δεν ήταν δυνατόν να στείλει βοήθεια προς την Ελλάδα, αλλά ο πρόεδρός της απάντησε με την επιστολή, που χαρακτηρίζεται από θερμά αισθήματα για την ελληνική εξέγερση.
Η Αϊτή, προϊόν της Γαλλικής Επανάστασης, ήταν η πρώτη χώρα που κατάργησε τη δουλεία και κυβερνήθηκε από μαύρους. Ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία την Πρωτοχρονιά του 1804, αλλά ακόμη και σήμερα παραμένει μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου.
Στις 12 Ιανουαρίου 2010 η Αϊτή επλήγη από ισχυρό σεισμό, που προκάλεσε ανθρωπιστική καταστροφή. Οι νεκροί έφθασαν τις 316.000 και οι άστεγοι ξεπέρασαν το 1.600.000. Η Ελλάδα, αναγνωρίζοντας το χρέος της προς τη χώρα που πρώτη αναγνώρισε τα δίκαια του αγώνα της το 1821, ήταν από τις πρώτες που απέστειλε βοήθεια.
Ο πρώτος εορτασμός της 25ης Μαρτίου
Η 25η Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική εορτή της χώρας μας στις 15 Μαρτίου 1838, με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα, που εκτελούσε παράλληλα και τα καθήκοντα του πρωθυπουργού εκείνη την περίοδο. Η πρόταση του Γραμματέα της Επικρατείας (Υπουργού) επί των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Παιδείας, Γεωργίου Γλαράκη (ηγετικού στελέχους του κόμματος των Ναπαίων ή Ρωσικού Κόμματος), έγινε αμέσως δεκτή από τον Όθωνα, που την είδε και ως μία ευκαιρία να αυξήσει τη δημοτικότητά του.
Ο πρώτος εορτασμός της εθνικής επετείου έγινε λίγες ημέρες αργότερα, σύμφωνα με το πρόγραμμα που κυκλοφόρησε στις 18 Μαρτίου. Οι 21 κανονιοβολισμοί το σούρουπο της παραμονής ήταν το προανάκρουσμα. Με την ανατολή του ήλιου ρίφθηκαν εκ νέου 21 κανονιοβολισμοί, ενώ μία μπάντα, που γυρνούσε στους δρόμους της Αθήνας, υπενθύμιζε στους κατοίκους της πρωτεύουσας τη μεγάλη ημέρα.
Στις 8 το πρωί, στρατιωτικά τμήματα παρατάχθηκαν στους δρόμους μεταξύ των Ανακτόρων (σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, επί της πλατείας Κλαυθμώνος) και της εκκλησίας της Αγίας Ειρήνης (επί της οδού Αιόλου), όπου θα τελούνταν η επίσημη δοξολογία. Μία ώρα αργότερα, ο Όθωνας και η Αμαλία, ντυμένοι με παραδοσιακές ενδυμασίες, έφθασαν με άμαξα στον καθεδρικό ναό της Αθήνας, επευφημούμενοι από το πλήθος, που είχε συρρεύσει από κάθε γωνιά της Αττικής. Στη δοξολογία παρέστησαν οι αρχές της πόλης, εκπρόσωποι των συντεχνιών και μέλη του διπλωματικού σώματος. Το τέλος της δοξολογίας σήμαναν 21 κανονιοβολισμοί και οι βασιλείς υπό τις συνεχείς επευφημίες του πλήθους πήραν το δρόμο της επιστροφής για το παλάτι.
Το ραντεβού του κόσμου δόθηκε στην Πλατεία του Παλατιού, όπου ο Δήμος Αθηναίων είχε στήσει ένα τρόπαιο και γύρω του στήθηκε ένα τρικούβερτο γλέντι μέχρι πρωίας, όπως έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής.
Όλη την ημέρα η Αθήνα ήταν ένα πανηγύρι, σύμφωνα με τον Τύπο. Το βράδυ φωταγωγήθηκαν με φανούς η Ακρόπολη, τα δημόσια κτίρια, αλλά και πολλά σπίτια. Μεγάλη εντύπωση στους Αθηναίους έκανε ο σχηματισμός ενός μεγάλου φωτεινού σταυρού σε μια πλευρά του Λυκαβηττού.
1821 και Ελληνικός Κινηματογράφος
Μετρημένες στα δάχτυλα των δύο χεριών είναι οι ταινίες που διαδραματίζονται στα χρόνια του εθνικού ξεσηκωμού (1821-1829). Μόλις εννέα, αρχής γενομένης από το 1929 και με καταληκτική την ταινία του Νίκου Κούνδουρου για τις τελευταίες ημέρες του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι (1992), που είναι και η πιο αξιόλογη από όλες. Φαίνεται ότι το παγκόσμιας εμβέλειας αυτό ιστορικό γεγονός δεν μπόρεσε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, τόσο για τον εμπορικό, όσο και για τον λεγόμενο «ποιοτικό» ελληνικό κινηματογράφο.
Οι ταινίες αυτές δεν αγκαλιάστηκαν ούτε και από το κοινό, γιατί για όσες ταινίες υπάρχουν στοιχεία, η απόδοσή τους στο ταμείο δεν ήταν κολακευτική. Ακόμη και ο «Παπαφλέσσας», η ταινία που αποτελεί την τηλεοπτική σταθερά κάθε χρόνο στην επέτειο της 25ης Μαρτίου, η εμπορική της απήχηση δεν ήταν η αναμενόμενη την εποχή που προβλήθηκε.
Έχει προβληθεί το επιχείρημα και φαίνεται να είναι πειστικό ότι το υψηλό κόστος μιας ιστορικής ταινίας και δη πολεμικής, με τα πολλά εξωτερικά γυρίσματα, τις μάχες, τους εκατοντάδες κομπάρσους και τα κοστούμια εποχής, ήταν και είναι απαγορευτικό για ένα τέτοιο εγχείρημα.
Το μήνυμα του Τζο Μπάιντεν για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόζεφ Ρ. Μπάιντεν απέστειλε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου μήνυμα για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, υπογραμμίζοντας η Ελλάδα είναι ένας νατοϊκός σύμμαχος καίριας σημασίας και στενός φίλος των ΗΠΑ, παρέχοντας σταθερότητα και συμβάλλοντας ενεργά στην ειρήνη και την ευημερία στις περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και των Δυτικών Βαλκανίων.
Παράλληλα, σημειώνει ότι κατά τη διάρκεια της καριέρας του είχε το προνόμιο να συνεργαστεί στενά με πολλούς Έλληνες πρωθυπουργούς και να συνομιλήσει διά μακρών με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Επίσης, τονίζει ότι ως Πρόεδρος προσβλέπει στη συνέχιση της ένδοξης παράδοσης περαιτέρω ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και εκ νέου επιβεβαίωσης της κοινής δέσμευσης στη Διατλαντική Συμμαχία και στο σύνολο των κοινών αξιών που μας ενώνουν.
Πηγές:
https://www.sansimera.gr/hubs/elliniki-epanastasi-1821-iroes-mahes
https://www.sansimera.gr/hubs/elliniki-epanastasi-1821-iroes-mahes
https://www.sansimera.gr/articles/593
