Ο Άρθρουρ Κλαρκ δεν θα μείνει στην Ιστορία μόνο ως ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας αλλά και ως ένας πρωτοπόρος της διαστημικής τεχνολογίας. Ο βρετανός συγγραφέας ήταν ο πρώτος στον κόσμο που εισήγαγε την ιδέα της χρήσης δορυφόρων σε γεωστατική τροχιά ως αναμεταδοτών στις τηλεπικοινωνίες,η οποία έγινε πραγματικότητα 25 χρόνια αργότερα!
O Αρθουρ Κλαρκ γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1917 στο Μάινχεντ του Σόμερσετ και από μικρή ηλικία εκδήλωσε το έντονο ενδιαφέρον του για την αστρονομία και την επιστημονική φαντασία. Τα περιορισμένα οικονομικά της οικογενείας του δεν του επέτρεψαν να φοιτήσει σε πανεπιστήμιο, όπως επιθυμούσε, κατάφερε όμως μόνος του να αποκτήσει πλούσιες τεχνικές γνώσεις. Ετσι στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε στη Βασιλική Αεροπορία ως ειδικός στα ραντάρ και μάλιστα συμμετείχε στην ανάπτυξη του συστήματος προειδοποίησης που επέτρεψε στη RΑF να κερδίσει τη Μάχη της Αγγλίας. Μετά τη λήξη του πολέμου εισήχθη στο Κing΄s College του Λονδίνου, από το οποίο αποφοίτησε με τα πτυχία Μαθηματικών και Φυσικής.
Παράλληλα με τις σπουδές του άρχισε να αποτυπώνει στο χαρτί όσα γεννούσε η αχαλίνωτη φαντασία του. Το κοινό τον γνωρίζει για πρώτη φορά με τα διηγήματα «Loophole» και «Rescue Ρarty» που δημοσιεύτηκαν το 1946 στο περιοδικό «Αstounding Science Fiction». Τo 1953 o Κλαρκ γνώρισε την 22χρονη τότε Μέριλιν Μέιφιλντ, η οποία είχε ήδη έναν γιο από τον πρώτο της γάμο, και αποφάσισε να την παντρευτεί τρεις μόλις εβδομάδες μετά τη γνωριμία τους. Οσο εξπρές ήταν ο γάμος άλλο τόσο ήταν και ο χωρισμός, αφού μόλις έξι μήνες μετά τον γάμο το ζευγάρι χώρισε, αν και το διαζύγιο βγήκε οκτώ χρόνια αργότερα. «Από την πρώτη ημέρα το πράγμα δεν κυλούσε και αμέσως αντιλήφθηκα ότι δεν ήμουν ο τύπος του ανθρώπου που μπορεί να ζήσει μέσα σε έναν γάμο. Πιστεύω πάντως ότι όλοι πρέπει να δοκιμάσουν τον γάμο,έστω και για μία φορά» δήλωσε αργότερα ο διάσημος συγγραφέας.
Ηταν δεινός δύτης και αμέσως μετά τον χωρισμό του ανέλαβε μια υποβρύχια εξερεύνηση και φωτογράφισε τον βυθό στους υφάλους της Αυστραλίας και στις ακτές της Σρι Λάνκα (τότε λεγόταν Κεϋλάνη), η οποία, όπως αποδείχθηκε, τον γοήτευσε. Το 1995 μετοίκησε στο νησί, όπου και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του χωρίς να παντρευτεί ξανά ή να αποκτήσει παιδιά.
Η πρώτη μεγάλη συγγραφική επιτυχία του ήταν το διήγημα «Ο Φρουρός», που αποτέλεσε και το αρχικό υλικό για την «Οδύσσεια του Διαστήματος» (εκδόσεις Κάκτος), που μετέφερε με μοναδικό τρόπο στη μεγάλη οθόνη ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Η τεράστια επιτυχία της ταινίας οδήγησε τον συγγραφέα του να γράψει τρεις συνέχειες, το «2010», το «2061» και το «3001: Η τελική οδύσσεια». Γνωστή επίσης είναι και η σειρά βιβλίων «Ράμα», που ξεκίνησε το 1973 με το μυθιστόρημα «Ραντεβού με τον Ράμα» (εκδόσεις Κάκτος), η οποία περιλαμβάνει τέσσερα συνολικά βιβλία.
Τα βιβλία του Κλαρκ έχουν τιμηθεί με όλα τα σημαντικά βραβεία της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας (Ηugo, Νebula, John W. Campbell Μemorial), καθώς και με τα βραβεία Μarconi και Lindbergh. Το 1986 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Γκραντ Μάστερ από την Ενωση Αμερικανών Συγγραφέων Επιστημονικής Φαντασίας. Το 1989 η βασίλισσα Ελισάβετ του απένειμε τον τίτλο του Διοικητή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το 1995 η ΝΑSΑ τον τίμησε με την υψηλότερη διάκριση που απονέμεται σε πολίτη, το Μετάλλιο Εξαιρετικής Προσφοράς στο Κοινωνικό Σύνολο, ενώ το 1996 ο Κλαρκ έλαβε την υψηλότερη διάκριση της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής, το Βραβείο Φον Κάρμαν. Στις αρχές του 1998, λίγο προτού ο πρίγκιπας Κάρολος τον στέψει ιππότη στη διάρκεια επίσκεψής του στη Σρι Λάνκα, η βρετανική σκανδαλοθηρική εφημερίδα «Sunday Μirror» τον κατηγόρησε για παιδοφιλία. Ο ίδιος διέψευσε κατηγορηματικά το δημοσίευμα και αργότερα το ίδιο έτος κρίθηκε αθώος από τις Αρχές της Σρι Λάνκα. Η εφημερίδα απέσυρε τους ισχυρισμούς της και ο Αρθουρ Κλαρκ στέφθηκε ιππότης το 2000.
Ήδη από το 1998 έχει εμφανίσει το σύνδρομο που εκδηλώνεται σε ορισμένους επιζώντες της πολιομυελίτιδας, δεκαετίες μετά την εμφάνιση της νόσου, και καθηλώνεται σε αναπηρική πολυθρόνα. Το Σεπτέμβριο του 2007 δηλώνει ότι δεν θα εγκαταλείψει ποτέ ξανά το σπίτι του στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα. Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, διαισθανόμενος το τέλος που πλησιάζει, βιντεοσκοπεί ένα μήνυμα με το οποίο λέει «αντίο» σε φίλους και αναγνώστες.
Στο μήνυμα αυτό ο πάντα προφητικός Σερ Άρθουρ Κλαρκ προβλέπει ότι η χρυσή εποχή του διαστήματος μόλις ξεκινά, ενώ εξομολογείται ότι θα ήθελε να δει αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής κατά τη διάρκεια του βίου του. Φεύγει από τη ζωή στις 19 Μαρτίου του 2008. «Υπέκυψε στην αναπνευστική ανεπάρκεια από την οποία έπασχε» δηλώνει ο προσωπικός γραμματέας του Ροάν ντε Σίλβα. Στη διαθήκη του άφησε σαφείς εντολές η κηδεία του να είναι κοσμική και όχι θρησκευτική. «Απολύτως καμία θρησκευτική τελετουργία που να σχετίζεται με οποιοδήποτε δόγμα δεν πρέπει να συνοδεύσει την κηδεία μου» ήταν η γραπτή εντολή του.
Ο Κλαρκ υπήρξε ένας από τους κύριους σχολιαστές των αμερικανικών αποστολών στη Σελήνη, μαζί με τον Γουώλτερ Κρονκάϊτ, τον διάσημο ανταποκριτή του πολέμου στο Βιετνάμ, και ήταν εξαιρετικά δημοφιλής ανάμεσα στους αμερικανούς αστροναύτες. Σε αναγνώριση της συμβολής του στην τόνωση του ενδιαφέροντος του κοινού για την εξερεύνηση του διαστήματος, η ΝΑΣΑ έδωσε το όνομα του διαστημόπλοιου του «2001» Ντισκάβερυ (Ανακάλυψη) σε ένα από τα έξη διαστημικά λεωφορεία της. Εξαιτίας της βαρύνουσας γνώμης του σε διαστημικά θέματα, κλήθηκε να καταθέσει στην Επιτροπή Άμυνας του αμερικανικού κογκρέσου για το σχέδιο του Πολέμου των άστρων, που η κυβέρνηση Ρήγκαν προωθούσε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ο Κλαρκ εξέφρασε την κατηγορηματική του αντίθεση στο παράλογο αυτό σχέδιο, κάτι που τον οδήγησε σε έντονη ρήξη με τον επίσης διάσημο (αν και πολύ μικρότερης εμβέλειας) αμερικανό συγγραφέα ΕΦ Ρόμπερτ Χενλάϊν. Ο οπαδός του Ψυχρού πολέμου Χενλάϊν, το χαρακτηριστικό έργο του οποίου Starship Troopers μεταφέρθηκε αργότερα στη μεγάλη οθόνη από τον Πωλ Βερχόφεν, καταλόγισε στον Κλαρκ ότι, σαν Βρετανός, δεν είχε καμιά δουλειά να ανακατεύεται σε υποθέσεις που αφορούσαν την άμυνα των ΗΠΑ.
Οι προφητείες του Κλαρκ
Μιλώντας σε συνέδριο της AT&T/MIT, ο Άρθουρ Κλαρκ περιέγραψε το όραμά του για το μέλλον. Ο συγγραφέας της «Οδύσσειας του Διαστήματος» περιέγραψε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε με τον έξω κόσμο χρησιμοποιώντας οθόνες υψηλής ανάλυσης συνδεδεμένες με ένα πληκτρολόγιο. Με λίγα λόγια, ο Κλαρκ κατάφερε να περιγράψει με ακρίβεια τους οικιακούς υπολογιστές των επόμενων χρόνων!
Δεκαετίες πριν το διαδίκτυο γίνει κτήμα όλων, ο Άρθουρ Κλαρκ περιέγραψε πώς συσκευές που θα συνδέονται μεταξύ τους «θα μας επιτρέπουν να στέλνουμε πολύ περισσότερες πληροφορίες στους φίλους μας… να ανταλλάσσουμε εικόνες, γραφικά, δεδομένα, βιβλία και πολλά ακόμη». Το διαδίκτυο πλέον έχει μπει στις ζωές των περισσότερων, επιτρέποντάς μας να επικοινωνούμε και να ανταλλάσσουμε δεδομένα με εξαιρετική ευκολία.
Πίσω, το μακρινό 1976, οι βασικοί τρόποι επικοινωνίας ήταν το τηλέφωνο και το παραδοσιακό ταχυδρομείο. Ωστόσο, ο Κλαρκ είχε τη διορατικότητα να προβλέψει όχι μόνο την επικοινωνία σε άμεσο χρόνο, αλλά και την άφιξη του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Ο Άρθουρ Κλαρκ φαντάστηκε μια «μηχανή» που θα αναζητούσε δεδομένα σε μια «κεντρική βιβλιοθήκη» για να μας φέρει ακριβώς αυτές τις πληροφορίες που αναζητούσαμε, ανεξάρτητα εάν επρόκειτο για ειδήσεις, σκορ αγώνων ή λεπτομέρειες για μια πτήση. Εάν υποθέσουμε ότι το ίντερνετ είναι η βιβλιοθήκη για την οποία μιλούσε ο Κλαρκ, τότε λογικά θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι η μηχανή του, δεν είναι άλλη από τον αλγόριθμο της Google, του Bing ή άλλων μηχανών αναζήτησης.
Ο Κλαρκ όχι μόνο προέβλεψε την ύπαρξη των κινητών, κάτι όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακό καθώς η τεχνολογία υπήρχε ήδη στην εποχή του, αλλά επιπλέον είδε πώς οι κινητές συσκευές θα «αναδομούσαν την κοινωνία».
Ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας φαντάστηκε ότι στο μέλλον τα ταξίδια θα γίνονταν αποκλειστικά για διασκέδαση, καθώς όλα τα υπόλοιπα θα τα κάναμε μέσω τηλεπικοινωνιών. Η τηλεργασία – ειδικά τώρα – είναι πια στην ζωή μας.
Όπως και αρκετοί άλλοι οραματιστές, ο Κλαρκ προέβλεψε ότι οι «έξυπνες» που φορούμε στο χέρι μας θα γίνουν πραγματικότητα στο μέλλον. Περίπου 40 χρόνια αργότερα, τα smartwatches βρίσκονται μαζί μας και οι κάτοχοί τους μπορούν να καλέσουν ένα ταξί, αγγίζοντας τη συσκευή στον καρπό τους!
Πηγές:
